Tuvalet Eğitimi
Ebeveynler için çocuk gelişimi basamaklarından en önemlilerinden biri de tuvalet eğitimi konusudur. Her anne baba, çocuğunun tuvalet eğitimi konusunda endişeli olabilir. Çocuklarına tuvalet eğitimi vermek isteyen ebeveynler, eğitime başlamadan önce yoğun bir araştırma sürecinden geçerler. Çocuklarda tuvalet eğitimi her çocuğun hazır olma durumuna göre farklı dönemlerde ve farklı süreçlerde tamamlanabilir. Peki tuvalet eğitimine ne zaman başlanmalı ve tuvalet eğitimi verilirken hangi yöntemler izlenmeli? Tuvalet eğitimi ile ilgili merak ettiğiniz tüm detaylar içeriğimizde.
Tuvalet Eğitimine Ne Zaman Başlanmalı?
Tuvalet eğitimine başlanması için çocuğun fizyolojik, psikolojik ve sosyal gelişimi göz önüne alınmalıdır. Bu üç bileşen eğitime başlanması açısından oldukça önemlidir. Özellikle çocuğun bağırsak ve mesane kaslarının tuvaletini kontrol edebilecek düzeyde gelişmiş olması gerekir. Aynı zamanda çocuğun yürümeye başlamış olması ve tuvalet ihtiyacını dile getirebilecek düzeyde konuşabiliyor olması da önemlidir. Bu gelişim düzeylerini herhangi bir yaş ile sınırlandırmak doğru değildir. Bazı çocuklar bu düzeye 1,5 yaşında ulaşırken bazı çocuklar ise 2 yaştan önce bu seviyeye gelemeyebilir. Temel olarak tuvalet eğitimine başlamak için en önemli nokta çocuğun buna hazır olmasıdır. Ebeveynler her ne kadar bu önemli basamağı hem ekonomik hem de sosyal nedenlerle bir an önce atlamak isteseler de çocuk hazır olmadan başlanan tuvalet eğitimleri hem anne baba hem de çocuk için oldukça zorlu bir sürece dönüşebilmekte ve hatta çocukta bazı travmatik sorunlara yol açabilmektedir.
Tuvalet eğitimine başlanacak zaman kadar, kesinlikle başlanmaması gereken zamanların bilinmesi de oldukça önemlidir. Örneğin yeni bir kardeşin doğması, evin taşınması ya da aile fertlerinden birinin kaybı gibi çok önemli değişikliklerin yaşandığı dönemlerde tuvalet eğitimine başlanmaması gerekir.
Son olarak çocuğun tuvalet eğitimine hazır olması kadar anne babanın da bu sürece hazır olması oldukça önemlidir. Bu süreç çocuk için olduğu kadar anne baba için de zorlayıcı olabileceğinden, ebeveynlerin de mental olarak bu sürece hazır olması oldukça önemlidir.
Çocuğun tuvalet Eğitimine Hazır Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Tuvalet eğitimine başlamanın en önemli aşamasının çocuğun bu eğitime başlamaya hazır olması gerektiği olduğunu söyledik. Peki anne babalar bir çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunu nasıl anlayabilirler? Elbette çocuğunuz tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösteren sinyalleri zamanı geldiğinde size verecektir. Bu sinyalleri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Çocuğunuz bezinin kirlenmesinden rahatsız olduğunu belli etmeye başlar,
- Tuvaletini yapmasının ardından bunu size söyler,
- Çocuğunuzun bezi gün içerisinde 2 saat veya daha fazla temiz kalmaya başlar,
- Bez kullanmaktan rahatsız olmaya başlar ve bunu belli eder,
- Kendi kendine pantolonunu ve kilodunu giyip çıkarmaya başlar,
- Tuvalet kullanmayı merak etmeye başlar ve tuvalet ile ilgili kelimeleri anlamaya başlar,
- Gün içerisinde belli saatlerde kaka yapmaya başlar, yani tuvalet ihtiyacı bir rutine oturmuştur,
Bu gibi belirtiler çocuğunuzun tuvalet eğitimine fiziksel ve psikolojik olarak hazır olduğunu gösterir. Bu belirtileri almaya başladığınızda çocuğunuza tuvalet eğitimi vermeye başlayabilirsiniz demektir. Peki tuvalet eğitimi nasıl verilmeli? En doğru tuvalet eğitim yöntemleri nelerdir?
Tuvalet Eğitimi Nasıl Verilir?
Tuvalet eğitimi konusunda çocuğunuzdan hazır olduğuna dair sinyalleri aldınız ve o önemli basamağı atlamak için hazırsınız ancak aklınızda bir sürü soru işareti varsa endişelenmeyin. Çünkü bu çok normal bir durum. Bebeklerde tuvalet eğitimi kimi zaman ebeveynleri zorlayan bir süreç olsa da doğru adımlar ve yöntemler izlendiğinde bu sürecin çok kolay bir şekilde atlatıldığını göreceksiniz. Tuvalet eğitimi vermeye başladığınızda atmanız gereken ilk adım çocuğunuz ile konuşmak olacaktır. Bu konuşmaların ana teması, büyük çocukların ya da yetişkin bireylerin tuvaletlerini nasıl yaptıkları ya da kirli bezin çocuğu rahatsız etme sorununun tuvalete gitmek ile ortadan kalkacağı gibi konular olabilir. Ardından bez değişimi sırasında tekrar bez bağlamak isteyip istemediği sorularak tuvalete oturma konusunda teşvik edilebilir. Bu konuşmaların ardından çocuğun bu eğitime istekli olduğu görüldüğünde, konuya olan ilgi ve hevesini artırmak için lazımlık almaya birlikte gidilebilir ve çocuğa istediği tuvaleti seçme imkanı tanınabilir. Bu noktada lazımlık mı yoksa normal tuvalet üzerinde kullanılan aparatların mı kullanılacağı ayrı bir tartışma konusu olabilir. Bazı bireyler lazımlık kullanmanın bu süreci yavaşlattığını bu nedenle de çocuğun yetişkinler gibi normal tuvaleti uygun aparatlar ile kullanmasının daha doğru olduğunu söyleyebilirler. Bu noktada kesin bir doğrudan bahsetmek mümkün değildir. Yine çocuğa seçenekler sunularak bu sürece kendisinin karar vermesini sağlamak en uygun yaklaşım olacaktır. Bu adımlardan sonra, başlangıç için öncelikle günde 3 defa 5-10 dakika çocuğu lazımlıkta oturtmak bir rutin oluşması açısından iyi olacaktır. Bu rutin, yemek saatlerinden 20 dakika ya da yarım saat sonra uygulanabilir. Tuvalet eğitiminde ilk gün bazı kazalara açık olabilir. Kaçırma, yanlış yere dışkılama gibi sorunlar ilk günlerde sıkça görülür. Bu gibi durumlarda çocuğa asla kızılmamalı ve çocuk utandırılmamalıdır. Çocuklarda tuvalet eğitimi sırasında gerilemeler de görülebilir. Örneğin 2 yaş tuvalet eğitimi sırasında iyi bir ilerleme kaydedilmiş iken, çocuk bir anda lazımlığı reddetme, yeniden bez bağlanmasını talep etme, “canım acıyor” gibi söylemlerde bulunma gibi davranışlar sergileyebilir. Bu gibi durumlarda yeniden bez bağlamak yapılmaması gereken durumlardan biridir. Sabırla beklenmeli ve tuvalet eğitiminde çocuğun inatlaşması sonucunda oluşabilecek kabızlık gibi sorunlar besin takviyeleri ile ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Bu gibi sorunlar 3 yaş tuvalet eğitimi sırasında da görülebilir ve 4-5 yaşa kadar ufak tefek tuvalet kazaları olabilir.
Tuvalet eğitiminde gece konusu da ebeveynleri endişelendiren konulardan biridir. Tuvalet alışkanlığı kazanana kadar çocuk uyku sırasında tuvaletini tutmakta zorlanabilir ancak bir süre sonra bu sorun da ortadan kalkacaktır. Bu sorunu önlemek için geceleri bez bağlamak yerine yatak altına koruyucu kılıflar serilebilir ve belirli saatlerde çocuğu uyandırarak tuvalet ihtiyacını gidermesi sağlanabilir. Böylelikle gece tuvalet eğitimi de bu sürecin bir parçası olarak işlenebilir.
En Etkili Tuvalet Eğitimi
Anne babalar tuvalet eğitimi sürecini en hızlı şekilde geçirmek isterler. Bu nedenle pratik tuvalet eğitimi konusu anne babaların sık sık araştırdığı başlıklardan biri halindedir. Çocuk tuvalet alıştırma konusunda en etkili denilebilecek bir yöntem mevcut değildir. Çünkü her çocuğun kendisine göre bir öğrenme ve alışkanlık edinme süreci mevcuttur. Ancak yine de bu süreci kolaylaştırmak için izlenebilecek pratik adımlar da mevcuttur. Örneğin;
- Çocuğunuz ile tuvalete oturma konusunda kısa süreli oturma denemeleri yapmak,
- Bezi kirlendiğinde haber vermesini söylemek,
- Belirli rutinlerde (yemek ve sıvı alımları sonrasında) tuvalete oturmasını sağlamak,
- Özellikle kaka yaptığı zamanları ve bu zamanlarda verdiği tepkileri gözlemleyerek bu zamanlarda tuvalete oturmasını teşvik etmek,
- Çocuğun bakımı ile ilgilenen herkesin oluşturulan bu rutine uymasını sağlamak,
- Bezsiz dolaşmanın daha rahat olacağı yaz aylarında tuvalet eğitimine başlamak,
- Tuvalet kullanımları sonrasında çocuğunuzu cesaretlendirecek cümleler kurmak, gibi adımlar tuvalet eğitim sürecini kolaylaştıracaktır.
Anne babaların unutmaması gereken en önemli konu, tuvalet eğitiminin bir süreç olduğudur. Belirli zorlukları olsa da bu süreç atlatılacaktır. Ancak bu süreç sırasında sizi ve çocuğu ekstra zorlayan bir şeyler olduğunu fark ederseniz ya da çocuk davranışlarında normalin çok dışında değişiklikler fark ederseniz bir uzman desteği alarak bu süreci birlikte yürütmeyi deneyebilirsiniz. Okuyarak bilgi sahibi olacağınız demans nedir ve anksiyete nedir yazılarımıza göz gezdirebilirsiniz.