Toksik İlişki

Toksik ilişki İnsanlık varoluşundan beri sosyal ilişkiler her zaman önemli olmuştur. İnsan, yaratılışı gereği sosyal olarak diğer insanlara sıkı bir şekilde bağlıdır. Her birey çocukluk çağlarından itibaren diğer bireylerle bir ilişki kurma isteği ve eğilimi içerisindedir. Her birey kurduğu bu ilişkiye kendisine ve ilişki kurduğu kişiye iyi gelmesi amacı ile başlar. Ancak bazı ilişkiler bireyler için oldukça yorucu ve yıpratıcı olabilir. Son yıllarda sıkça duyduğumuz toksik ilişki kavramı da tam da bu yıpratıcı ve yorucu ilişkileri anlatmaktadır. Peki toksik ilişki nedir ve kendisini nasıl gösterir? Toksik ilişki konusundaki tüm detaylara gelin birlikte bakalım.

Toksik İlişki Ne Demek?

Toksik ilişki en basit tanımı ile kişinin kendisini daha iyi hissetmesi gerekirken, daha kötü hissetmesine neden olan ilişkiler demektir. Burada ilişkiden kasıt yalnızca romantik ilişkiler değil, iş arkadaşlıkları, sosyal arkadaşlıklar, aile ve akrabalık ilişkileri gibi tüm ilişki türleridir. Yani birey yaşamındaki tüm ilişkilerde toksik bir ilişki yaşıyor olabilir.

Toksik ilişki, bireyin yaşamı sırasında kurduğu ilişkilerin birinde ya da daha fazlasında yaşadığı, bireye duygusal ve fiziksel olarak zarar veren, birey üzerinde büyük yıkıcı etkileri olan, kişiye kendisini çok kötü ve değersiz hissettiren ve tüm bunlara rağmen kişinin bu ilişkiden vazgeçemediği bir ilişki demektir. Bu tanımda da görüldüğü gibi kişiye zarar veren bir ilişki olmasına rağmen kişi bu ilişkiden vazgeçemez. Bu da toksik ilişkilerin en belirleyici özelliklerinden biridir. Peki toksik ilişkinin belirtileri nelerdir ve toksik bir ilişki içerisinde olduğumuzu nasıl anlarız?

Toksik İlişki Belirtileri

Kurulan her ilişkinin kendi içerisinde bir dinamiği vardır. Her ilişkide belli problemler yaşanabilir bu oldukça doğaldır. Ancak bazı durumlar vardır ki, kişi bu ilişkiden zarar gördüğü halde bu ilişkiyi bir türlü bitiremez ve kelimenin tam anlamı ile yavaş yavaş zehirlenerek kendisini tüketir. Eğer toksik bir ilişkide miyim diye merak ediyorsanız, toksik bir ilişki kendisini şu işaretlerle belli eder;

• İlişki içerisinde olduğunuz kişi sizi sürekli kontrol altında tutar.
• İlişkide manipülasyon çok fazladır.
• İlişkide olduğunuz kişi, sizi sürekli eleştirir ve dalga geçerek ya da sizi ezerek baskı altında tutmaya çalışır. Bu eleştiriler sonucunda birey kendisini yetersiz ve değersiz hissetmeye başlar.
• İlişki kurulan kişinin empati yeteneği yoktur.
• İlişki kurulan kişi sizin duygu ve ihtiyaçlarınızı önemsemez, aksine kendi ihtiyaçlarını ön planda tutar ve ilişkiyi bu eksende yürütür.
• İlişki kurulan kişi kendi ihtiyaçları ve çıkarları için yalan söylemekten çekinmez. Daha önce söylediği bir cümleyi kolayca inkar edebilir, verdiği sözlerden kolaylıkla dönebilir. Tüm bunları yaparken de sizi manipüle ederek kendinizi sorgulamanıza neden olur.
• Davranışları size karşı tutarsızdır. Baş başa iken size çok farklı davranırken farklı bir sosyal ortamda davranışları sizi şaşırtabilir. Bu konu ile ilgili endişelerinizi dile getirdiğinizde ise, konuyu her seferinde kendi ihtiyaçlarına çevirerek duygularınızı önemsemez.
• Toksik kişiler, ilişkinin sürekli kendi beklentileri çerçevesinde şekillenmesini ister. Bu nedenle sizin herhangi bir konuda güçlenmenizi istemez. Zayıf yönlerinizi sanki size yardımcı oluyormuş gibi daha çok körükler ve böylece ona muhtaç kalmanızı ister.
• İlişki süresince kendinizi sürekli sorgularken bulursunuz. “Acaba sorun bende mi?”, “ben yetersiz miyim?” gibi sorularla sürekli bir endişe hali içerisinde olursunuz. Bu sizin yetersiz oluşunuzdan değil, karşı tarafın sizi manipüle etmesi nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur.
• Alma verme dengesi toksik ilişkilerde eksik olan bir unsurdur. Siz ilişkide sürekli veren taraf halinde bulunursunuz ve karşı taraftan herhangi bir şey istediğinizde bu isteğiniz karşılanmaz.
• Toksik bir ilişkide kişi kendisini sürekli olarak yorgun, bitkin ve mutsuz hisseder. Aynı zamanda güven hissinin eksikliği de toksik ilişkilerin en belirgin özelliklerinden biridir.
• Toksik ilişkilerde ilişki kurulan kişi genel olarak kıskanç, bencil, negatif, eleştirel, aşağılayıcı ve şüphecidir. Bu durum kronikleşmiş bir haldedir ve süreklidir.

Kişi Neden Toksik İlişkiden Vazgeçemez?

Toksik bir ilişki içerisinde olduğunu bile bile kişinin kendisini bu ilişkiden kurtaramaması “toksik ilişki bağımlılığı” olarak nitelendirilebilir. Kişinin kendisini bu ilişkiden çıkartamamasının en temel nedeni bu ilişki için harcadığı emeğin ve zamanın boşa gideceğini düşünmesidir. Bu düşünce oldukça yanlış bir düşüncedir. Ancak kişi bu düşünceden hareketle toksik ilişki düzelir mi ya da ne yaparsam bu ilişkiyi düzeltebilirim gibi düşünceler içinde boğulabilir. Toksik ilişkiden kurtulamamanın bir diğer nedeni de kişinin “bir daha kimseyi bu kadar sevemem”, “kimseye bu kadar yakın olamam” gibi düşüncelere sahip olmasıdır. Bu düşüncelerin en temel nedeni de toksik ilişki yaşanan kişinin manipülatif tavırlarıdır. Toksik ilişkinin bitirilememe nedenlerinden bir diğeri de kişinin ilişkisinde bir sorun olmadığını ve olayları büyüttüğünü düşünmesidir. Kişi özellikle çocukluk travmaları nedeniyle sorunun kendisinde olduğunu düşünmeye ve duygularını abarttığını düşünmeye meyilli olabilmektedir.

Toksik ilişki içerisinde kalmanın bireysel nedenleri olduğu gibi çevresel nedenleri de mevcuttur. Bu durum mahalle baskısı olarak da isimlendirilebilir. Arkadaş veya akraba ile küs olmak, boşanmış olmak, yalnız olmak gibi durumlar toplum tarafından olumsuz şekilde kodlanmıştır ve bu da kişi üzerinde bir baskı yaratarak ilişkiyi sonlandırmasına engel olabilir.

Toksik ilişkilerin sonlandırılamamasının en yaygın nedenlerinden biri de kişinin bu ilişkiyi sonlandırdıktan sonra yaşayacağı üzüntü ve acı gibi durumlardan kaçınmasıdır. Son olarak kişi, toksik ilişkide olduğu kişinin yalnız kalacağı, onun hayatından çıkarsa boşluğa düşeceği gibi vicdani durumlar nedeniyle ilişkiyi sonlandırmaktan kaçınabilir. Bu vicdan azabı çoğunlukla toksik kişinin manipülasyonlarından kaynaklıdır.

Toksik İlişkiden Kurtulma

Kişiler tüm ilişkilerini kendisine iyi gelmesi ve mutlu olmak amacı ile kurarlar. Toksik ilişkiler ise kişiye duygusal ve fiziksel olarak zarar verir. Toksik ilişkilerden kurtulmak birey için zor olsa da bu ilişkileri sonlandırmak, kişinin kendisi için yapabileceği en doğru hamledir. Toksik bir ilişkiden kurtulmak için şu adımları izleyebilirsiniz;

• Toksik bir ilişkide olduğunuzu kabul edin. Tüm bağımlılıklarda, bağımlılıktan kurtulmanın ilk yolu sorunu kabul etmektir.
• İnkar etmeyi ve duygularınızı görmezden gelmeyi bir kenara bırakın.
• Kendi duygularınıza güvenin.
• Duygularınızı en doğru şekilde analiz edin.
• Manipülasyonlarla değil aslında olduğunuz kişi gibi, yani kendiniz olun.
• Değerli olduğunuzu unutmayın ve kendi değerinizin farkına varın.
• Sezgilerinize güvenin. Çünkü iç sesiniz size çoğunlukla doğru şeyleri söyler.
• “Bu ilişkiye çok emek harcadım, bensiz ne yapar, yalnız kalırsam ne yaparım” gibi düşünceleri bir kenara bırakarak, size neyin iyi geleceğini doğru şekilde analiz edin.
• Suçluluk duymaktan vazgeçin. Özellikle de kendinizi suçlamayı bırakın ve olaylara biraz daha dışarıdan bakmayı deneyin.
• Toksik ilişki içerisinde bulunduğunuz süre boyunca kaybettiğiniz özgüveninizi tekrar kazanın.
• Çevrenizdeki insanlardan destek alın ve yaşadığınız durumu onlarla paylaşın.
• Hayata pozitif bakmanıza yardımcı olacak ve size kendinizi iyi hissettirecek kişiler ile daha sık görüşerek sosyalleşin.
• İlişkiyi sonlandırdığınızda yaşayacağınız olumsuz duygulara yönelmek yerine yaşayacağınız mutluluğu ve hafifliği düşünmeye çalışın.
• Mutlaka ama mutlaka “hayır” demeyi öğrenin.
• Toksik ilişkiyi sonlandırmakta zorlanıyorsanız profesyonel bir destek almayı düşünün.

Sıradaki yazılarımızı okuyarak demans nedir ve anksiyete nedir hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.