Mobbing

Günümüz iş dünyası ve rekabet ortamında karşımıza en çok çıkan durumlardan biri mobbingdir. Mobbing dendiğinde ilk akla gelen iş yeri olsa da okul ya da topluluk olarak zaman geçirilen her yerde mobbing olabilir. Mobbing kavramının ortaya çıkışı ise 1984 yılında Dr. Heinz Leymann’a dayanır. “İş Hayatında Güvenlik ve Sağlık” raporu ile gündeme gelmiştir. Bu raporla bilimsellik kazanmıştır. 1993 yılında İsveç’te çıkarılan kanun ile yasalaşmıştır. Peki mobbing ne demek? Hangi davranış ya da durumlar mobbing kapsamındadır? Mobbing hakkında merak edilen soruları sizin için paylaşıyoruz.

Mobbing mevcut gücün kötüye kullanılması sonucu ortaya çıkan ve karşı tarafı mağdur eden davranışlardır. Günümüzde iş davalarında mobbing konusunun oldukça gündemde olduğunu görebiliriz. Mobbing sorunu dünya genelinde yaşanan bir sorun olarak ele alınır. Dünya Sağlık Örgütü mobbingin ortaya çıkmasını kolaylaştıran bir altyapı olduğunu vurgular. Çalışanların rol tanımlarının yeterli yapılmaması, işbirliği ile çalışmanın prensip olarak uygulanmaması, problem çözme becerilerinden yoksunluk mobbinge zemin hazırlar. Özellikle rekabetin yoğun olduğu ortamlar bunun için elverişlidir.

Mobbing hakkındaki önemli bilgilere bakıldığında mobbingi yapan kişilerin özgüvenden yoksun, açık iletişim kuramayan, itibarını yükseltme ihtiyacı duyan kişiler olduğu görülür. Mobbinge uğrayan mağdur kişi ise aslında işinde başarılıdır. Bazıları da direk sessiz, iletişim kuramayan kişiler üzerinde mobbing uygulayabilir. Bunda birçok etken rol oynar. Kişinin kendini yetersiz hissetmesi, empati kuramama, bencillik gibi nedenler etkili olabilir. Duygusal zeka yoksunluğu da etkili olan sebepler arasındadır. Mobbing nedir, incelemeye devam edelim.

Mobbing Nedir?

Mobbing kavramının Türkçe karşılığı yıldırmadır. Kelime anlamı olarak psikolojik şiddet ve baskı olarak ifade edilir. Karşı tarafı sistematik olarak engelleme, yıldırma, gözden düşürme anlamındadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ mobbing işyerinde psikolojik taciz olarak ele alır. İşyerlerinde Psikolojik Taciz Bilgilendirme Rehberi’nde mobbingin nasıl tanımlandığını da paylaşmakta yarar vardır. “… İş yerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde devam eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren; kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışların bütünüdür” şeklinde tanımlanır. Bu kapsamda bir davranışa mobbing diyebilmek için bazı kriterleri taşıması gerekir.

• Yıldırma iş yerinde gerçekleşmelidir.
• Üst-ast fark etmeksizin eşit konumda olanlar da karşı tarafa mobbing yapabilir. Bunu açıklayan mobbing türleri sınıflandırılmıştır. Yatay mobbing, dikey mobbing ve dolaylı mobbing olarak 3 kategoriye ayrılır. En sık rastlanan yöneticinin astına karşı mobbing uyguladığı dikey mobbingdir.
• Sistemli ve sürekli şekilde tekrar edilmelidir.
• Kasıtlı yapılmalıdır.
• Mobbing yapılan kişide mesleki ve sağlık yönünden zararlar ortaya çıkarmış olmalıdır
• Kişiye yönelik açık ya da gizli şekilde olumsuz tavır ve tutum vardır.

İş kanununa bakıldığında işverenin işçiyi gözetme borcunu düzenleyen maddesine değinmek faydalı olur. Bu açıdan işveren de iş yerinde mobbing uygulandığını gözlemler buna izin vermemelidir.

Mobbing özelliklerine bakıldığında ispatlanması gereken zor bir süreç olarak görünür. Çünkü her davranış mobbing olarak nitelenemez. Tek seferlik, performansa dayalı geri bildirimler, işyeri dışındaki davranış ve tutumlar mobbingin dışında tutulur. Yapılan davranışın sizi uzaklaştırma amacı olup olmadığına odaklanarak değerlendirme yapılır. Bu nedenle tanıma uygun şekilde mobbingi tanımak için mobbing örneklerini incelemek faydalı olabilir.

Mobbing Örnekleri

Mobbing örneklerinde en sık karşılaşılan iş yerinde mobbing durumlarıdır. Genellikle karşı tarafın itibarını düşürerek çalışmasını engellemek için çaba gösterilir. Birçok ortamda karşımıza çıkabilecek mobbing örneklerini şu şekilde özetleyebiliriz.

• İletişim engellenir. Karşı tarafın sözü kesilir. Ağır şekilde eleştirilir. İlişkiyi kesmek için jest ve mimikler kullanılır. Tehdit hem yazılı hem de telefonla olabilir.
• Sosyal ilişkiler zedelenir. Verilen iş diğer çalışanlardan ayrılmasına yöneliktir.
• İtibarın düşürülmesi söz konusudur. Bunun en basit yolu söylenti çıkarmaktır. Özgüveni zedeleyen işler verilir.
• Yetkinliğin aşağısında işler verilir. Yapabileceği işlerin altında işler verilir. İşi sürekli değiştirilmesi de bunun bir parçasıdır.
• Fiziki yönden ağır işler verilir. Fiziksel şiddet tehdidi ya da cinsel taciz ile fiziksel zarar uygulanabilir.

Verilen mobbing örnekleri mağdur için oldukça zor süreçleri içerir. İşte verimin düşmesi, sağlıklı problemleri ortaya çıkabilir. İşe geç kalma, rahatsızlık sebebi ile rapor alma gibi durumlar mobbing davranışını arttırır. Kişi istifa edene kadar bu bir kısır döngü şeklinde devam eder. Daha sonra ise mobbinge uğrayan kişi için psikolojik destek almak gerekebilir. Çünkü mobbinge uğrayan kişide fiziksel ve zihinsel rahatsızlıklar, psikolojik sorunlar ya da davranış bozuklukları ortaya çıkabilir. Uyku kalitesi bozulur, yeme bozukluğu ile kilo alma eğilimi artar. Kaygı bozukluğu görülme riski artar. Alkol ve madde bağımlılığına uzanan bir süreç de yaşanabilir. Bu nedenle mobbing yaşayan kişi, alanında uzman birinden yardım aldığında süreci daha sağlıklı bir şekilde atlatır.

Mobbing sadece kişi açısından olumsuz sonuçlara neden olmaz. Yaşanan iş gücü kaybı işyerinin verimliliğini etkiler. Bu aynı zamanda ülke ekonomisine de zarar veren bir durumdur. Hem kişisel hem de toplumsal sonuçları vardır.

Psikiyatriden Mobbing Raporu

Mobbing mağduru olan kişiler için en önemli soru mobbing psikiyatri raporu nasıl alınır, sorusudur. Öncelikle belirtmek gerekir ki mobbinge uğradığını düşünen herkes başvuru hakkında sahiptir. Mobbing davası açan çalışanlar için rapor bir delil niteliği taşır. Bu nedenle Psikiyatriden alınan mobbing raporunun önemi çok büyüktür. Çünkü mobbinge uğrayan kişiler raporu sunarak psikolojik tedavi gördülerse tedavi masraflarını, manevi olarak gördükleri zarar için de tazminat talep edebilir.

Mobbing Nedir Nasıl İspatlanır?

Mobbing karşı tarafı pasifleştiren, yıpratan ve yıldırmayı amaçlayan bir psikolojik şiddettir. Baskıcı bir tutum söz konusudur. Mobbinge uğrayan kişilerin mobbingi ispatlaması çok önemlidir. İş davalarının büyük çoğu işverenin ispat yükümlülüğüne dayansa da çalışanın ispatlıyor olması büyük avantaj sağlar. Mobbinge uğruyor ve bununla ilgili bir adım atmanız gerektiğini düşünüyorsanız nasıl ispatlayabileceğiniz konusunda ipuçları sunuyoruz.

• Kayıt bulundurmak çok önemlidir. Yazışmaların saklanması buna örnektir.
• Yaşanan mobbing davranışları kronolojik bir sırada not tutulmalıdır.
• Mail, SMS ya da sosyal medya üzerinden yazışmalar saklanmalıdır. Çünkü bu yazışmaların çalışma saatleri dışında sistemli olarak yapılması mesai dışı çalışma olarak değerlendirilir.
• Telefon kayıtları kanıt olarak operatörden talep edilebilir.
• Gerektiğinde şahit olabilecek iş arkadaşlarının desteği istenmelidir.
• Psikolojik olarak yaşanan rahatsızlıklar için kullanılan ilaç, doktor raporları, yapılan masraflar da kanıt olarak sunulabilir.

Mobbing günümüzde birçok yerde yaşanmaktadır. Üstelik bununla ilgili sessiz kalmaya devam edenler de olabilir. Tüm bu mobbing süreçleri kişi için oldukça yıpratıcıdır. Bu nedenle psikolojik olarak hissedilen olumsuz durumlar için profesyonel bir destek alınması önerilir. Böylelikle psikolojik olarak dayanıklı olmak, stresi yönetmek oldukça kolaylaşır.

Ankara’da yaşıyor ve alanında uzman kişilerden danışmanlık hizmeti almak isterseniz Tıbbipsikoloji.com aracılığı ile deneyimli uzmanlarla iletişime geçebilirsiniz. Tıbbipsikoloji.com sizin için en uygun terapi yöntemini uygular. Bununla beraber Ankara’da psikolojik destek için ulaşabileceğiniz uzmanları Ankara psikolog araştırması yaparak değerlendirebilirsiniz.