IQ & EQ Nedir?

Bir kişinin akıl yürütme becerisinin yüksek oluşu, sorulan soruları cevaplamada başarısı ve bilgiyi ve mantığını kullanarak öngörülerde bulunabilmesi zekanın işlevidir. IQ da testleriyle bu becerinin ölçülmesini sağlar. Genellikle akademik başarı söz konusu olduğunda IQ ön planda tutulur. Her öğrenci öğrenebilir ancak zeka düzeyindeki farklılık onun öğrenme biçimini ve öğrenme süresini belirleyicidir. Bugünün şartlarında anlaşılan o ki IQ tek başına başarı için yeterli değildir. EQ yani duygusal zeka ile birlikte başarıyı getirebilir. IQ ve EQ nedir, aralarındaki fark nedir? Zeka ile ilgili araştırmalar devam ederken bu iki ölçümün önemi de daha çok ortaya çıkmaktadır. IQ ve EQ ne ifade ediyor, birlikte inceleyelim.

IQ Nedir

IQ ne demek, merak edenler için şu şekilde açıklayabiliriz. İQ açılımı, İngilizce olarak Intelligence Quotient olarak geçer. Zekayı ölçmek amacıyla uygulanan standart testlerden elde edilen değerdir. İnsanların kendi yaş grupları arasındaki bilişsel yeteneklerini ortaya koyan skordur. IQ ile zekanın aynı anlama geldiği sanılır. Ancak IQ tam anlamıyla zekayı göstermez. Sadece bazı bilişsel yeteneklerin durumunu ortaya koyar. Matematik becerisi, dil yeteneği, hafıza, analitik düşünme, bilgi işleme hızı gibi yeteneklerin ölçümü yapılır.

Zeka ile ilgili araştırmalar çok eski yıllardan beri gündemdedir. Yine çocukların ders başarısını görmek için zeka testlerinin geliştirilmeye çalışılması 1900 lü yıllara rastlar. Alfred Binet, 20. Yüzyılın başlarında ilk zeka testini geliştirmiştir. Amacı, öğrenme güçlüğü çeken öğrencileri ayırt etmek ve özel eğitime ihtiyacı olanları anlamak olan sorular hazırlayarak oluşturmuştur. Modern IQ testinin temeli 1905’te Binet-Simon ölçeği olarak geliştirilmiştir.

Günümüzde IQ testleri ile ilgili tartışmaların devam ettiğini söyleyebiliriz. Çünkü kişinin problem çözme yeteneğini ölçen test, taşıdığı potansiyeli ortaya çıkarmakta yetersiz kalabilmektedir. IQ testi ile ilgili görüşler tartışılmaya devam ederken gündeme gelen bir konu da EQ olmaktadır. Peki EQ nedir,

EQ Nedir

EQ, duygusal zeka seviyesini ifade etmektedir. EQ açılımı, emotional quotient şeklindedir. EQ, yeni bir kavram olarak günümüzde oldukça önemlidir. Kişinin kendisinin ya da başkalarının duygularını anlama, yönetme ve yönlendirme yetisi olarak tanımlanabilir. Bugünün koşullarında özellikle kişide aranan özelliklerden biri olduğunu söyleyebiliriz. EQ becerisi, IQ kadar önemsenmektedir. Özellikle çocukluk dönemi etkileri, çocukların ileriki yaşlarda başarısı açısından önemli görünmektedir. Başkalarının duygularını anlama ve yönetebilme kendi başarısında rol oynarken toplum sağlığı için de önem taşır. Çünkü EQ, kişinin sosyal becerilerini ifade etmektedir.

Duygusal zeka ile sürece baktığımızda doğuştan gelen özellikler olduğu gibi doğumdan itibaren de geliştirilebilir olduğunu belirtmek gerekmektedir. Öncelikle kişinin kendi duygularını tanıması ve karşısındaki kişinin duygularını anlayarak empati kurmaya çalışması duygusal zekanın bir göstergesidir.

EQ testleri kişinin duyguları anlayabilme yeteneği ölçülür. Kişinin uyum sağlayabilme, girişkenlik, duygu algısı ve duygularını ifadesi, başkasını kontrol etme, otokontrol, dürtü kontrolü, ilişkiler, öz saygı, öz motivasyon, sosyal farkındalık, stres yönetimi, sürekli empati, sürekli iyimserlik ve sürekli mutluluk gibi alanlardaki yaklaşımı duygusal zekasını oluşturmaktadır.

EQ ve IQ Arasındaki Fark

Günümüzde IQ ve EQ çok fazla tartışılan ve önem verilen kavramlar haline gelmiştir. Çocuklarının akademik başarısına odaklananlar için IQ testi bir ölçü olarak görülmektedir. Ancak uzmanların görüşü her çocuğa IQ testi yapılmasının doğru olmadığı şeklindedir. Günümüzde çocukların kıyaslanması, yapabileceklerinin üstünde beklenti ile zorlanması gibi olumsuz etkileri söz konusudur. Bununla birlikte EQ, gelecekteki başarının anahtarı olarak görülmektedir. Çünkü sosyal beceriler, iletişim, duygular üzerinde etki sağlayabilme yaşamın her alanında çok önemlidir. Peki IQ ve EQ arasındaki fark nedir?

IQ, zeka denildiğinde ilk akla gelen kavramdır. Akademik potansiyeli gösterir. Sayısal, sözel ve görsel alandaki yetenekler anlaşılabilir. Bilgiyi ve planlama becerisini ölçebilir. Bellek, sıralama, parça bütün ilişkisi gibi bilişsel alanlardaki başarıyı gösterir. Ancak düşünce süreçlerine duyguların dahil edilmesi konusunda bir ölçüm yapamaz. Bu EQ yani duygusal zekanın çalışma alanıdır. Sosyal ilişkileri yürütme becerisi duygusal zekaya dayanır. IQ ve EQ tamamen farklı alanlarda çalışılan ölçümlerdir.

IQ Seviyeleri

Kişinin bilişsel beceri ve yeteneklerini ölçen IQ belirlenmiş seviyeler ile yorumlanmaktadır. IQ, 0 ile 200 puan arasında değişen bir değerdir. Zihinsel yaşın kronolojik yaşa kıyaslanması ile elde edilir. Normal IQ, 100 olarak kabul edilmektedir. En yüksek IQ seviyesi teorik olarak 200 olsa da bunun üstünde potansiyele sahip kişiler vardır.

IQ seviyeleri ile kişinin hangi branşlarda zihinsel yeteneklere sahip olduğunu öngörmek için kullanılmaktadır. Ebeveynler çocuklarının hangi alanda başarılı olabileceğini bilmek isterler. IQ testleri ile yetenekli olduğu alana yönlendirebilir, başarılı olamayacağını ön gördükleri alanlar üzerinde yoğunlaşmazlar. Ancak IQ testlerinin verimli olabilmesi için bir uzman tarafından yönlendirilmesi önemlidir. IQ sonucuna göre gerekirse destek almak ileri yaşlardaki başarısında büyük rol oynar.

IQ seviyelerini etkileyen faktörler de özellikle merak edilmektedir. IQ seviyesi zamanla yükseltilebilir mi? Genetik faktörlerin yanı sıra beslenme ve çevreden alınan uyarıcıları IQ üzerindeki etkilerini ortaya koyan araştırmalar da bulunur.

IQ seviyelerinin doğru sonuç verebilmesi için testin yapıldığı koşullar önemlidir. IQ testler çocuğun yaşına uygun olmalıdır. Fiziksel koşulların uygun olduğu yerlerde yapılmalıdır. Testlerin tam ve doğru sonuç vermediği durumlar için hazırlıklı olunmalıdır. Bu durumda güvenilirlik için birkaç test bataryası beraber kullanılabilir. Çocuğun duygusal süreçleri dikkate alınmalıdır. Kaygı yaşayan çocuklar olumsuz performans gösterebilir. Bu nedenle çocuklar tok karnına teste girmelidir. Yorgun ve uykusuz olmamalıdır. Yüksek moralle ve korku duygusu yaşamadan girilen testlerin sonuçları daha doğru olmaktadır. Her şeyden önemlisi IQ testi, çocuğun ruhsal dengesini bozmamalıdır.

IQ Seviyeleri Tablosu

IQ seviyeleri dereceleri hakkında bilgi sahibi olmanın en önemli avantajı çocuğun yaşadığı özgül öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği, zekaya bağlı öğrenme problemleri gibi var olan sorunları tanımlamaya yardımcı olmasıdır. Böylelikle ihtiyacı olan çocuklar için rehabilitasyon ve eğitim programı hazırlamada kullanılır. Aşağıda sizin için IQ seviyeleri tablosunu paylaşıyoruz.

Ortalama IQ seviyesi belirlemek için kısaca şu şekilde hesaplama yapılmaya başlanmıştır. Belli yaş aralığındaki kişilerin ortalama zeka puanları belirlenerek ortalama değerler oluşturulmuştur. Daha sonra kişinin başarısı bu değerler üzerinden hesaplanmaya başlanmıştır.

IQ testi ile özel eğitim alması gereken öğrencilerin saptanması, aynı zamanda ihtiyaca yönelik psikoterapi yöntemi belirlenmesinde de etkilidir. Ayrıca IQ ile yapılan araştırmalar majör depresyon ile IQ seviyesi arasında bir ilişki olup olmadığı yönünde de yürütülmektedir. Bu nedenle gerektiğinde profesyonel destek almak çok önemlidir. Ankara’da danışmanlık hizmeti almak isteyenler için online Ankara Psikolog şeklinde aramak yapmak faydalı olabilir. Tıbbipsikoloji.com rehberliğinde ihtiyacınız olan alanda danışmanlık hizmeti alabilirsiniz. Tıbbipsikoloji.com danışanlarına deneyimli ve uzman kadrosuyla hizmet vermektedir.