DEHB Nedir?

DEHB, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu’nun (DEHB) Türkçe kısaltmasıdır. DEHB, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileriyle karakterize edilen bir nörolojik gelişim bozukluğudur. Bu durum genellikle çocukluk döneminde başlar ve yüzde ellisi  yetişkinlikte de devam edebilir. Dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik gibi belirtiler, iş, okul ve kişisel ilişkilerde sorunlara neden olur.Hiperaktivite genel olarak alışılmadık veya anormal bir şekilde aktif olma durumudur ve beyin ile davranışları etkiler. Dikkat eksikliği aileler tarafından erken yaşta tespit edilebilir. Çocuk, okul çağına geldiği zaman ise belirgin bir şekilde kendini göstermektedir. Peki, daha detaylı olarak öğrenmek gerekirse; DEHB nedir?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktive Bozukluğu Nedir ?

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) çocukluk çağında başlayan, etkisi bireyin tüm yaşamına yayılabilen, nörolojik tabanlı mental bir bozukluktur. Çocuk ve ergenlerde üzerinde en çok çalışılan ve en çok teşhis konulan mental bozukluk olan DEHB ile alakalı ülkemizde yapılan araştırmalar her 20 çocuktan birinde bu hastalığın görüldüğünü ortaya koymaktadır. DEHB yetişkinlerde de sorun teşkil edebilir. DEHB teşhisi konulan yetişkinlerde uyku ve anksiyete bozukluğu görülme olasılığı da yüksektir. Ayrıca hiperaktivite bozukluğu olan yetişkin insanlarda saldırganlık; alkol ve madde bağımlılığı görülme olasılığı normal bireylere göre daha yüksektir.

DEHB Ne Zaman Anlaşılır?

DEHB, bebek, henüz anne karnındayken ortaya çıkar. Okula başlama yaşı olan 6 yaş ile bunu takip eden yıllarda DEHB teşhis için önemli bir süreçtir. Bir bireye DEHB tanısı konulması için belirtilerin 12 yaşından önce görülmesi, en az 6 ay boyunca devam etmesi ve okul, ev gibi en az iki ortamda sorunlara yol açması dikkate alınır. Nörogelişimsel bir bozukluk olan DEHB teşhisi konulan çocukların öğretmenleri ve ebeveynleri tarafından takibi önemlidir. Bu konuda hassas olmak, süreci daha kolay sürdürmeye yardım eder.

Dikkat Eksikliği Belirtileri

DEHB, çoğu zaman altta yatan zihinsel veya fiziksel bir sağlık durumunun belirtisi olarak ortaya çıkar. Genetik aktarımın dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna etkisi %75 civarındadır.

En genel belirtiler, dikkatsizlik, hiperaktivite (yetişkinlerde içten acelecilik), altüst edici davranışlar ve fevrilik(atılganlık) olarak ortaya çıkar. Yetişkinler için sosyal ilişki zorlukları da belirtiler arasında yer almaktadır.

DEHB’in üç alt dalı vardır – dikkatsizliğin yoğun olduğu, hiperaktivitenin (fevriliğin )yoğun olduğu ya da karma olarak kriterlerin ikisini de taşıyan modeldir.

Dikkatsizlik

Kolaylıkla dikkatin dağılması, detayları gözden kaçırma, unutkanlık, sık sık bir aktiviteden diğerine atlamak yaygındır. Bir konuya odaklanmakta güçlük çekme, dikkat çekicidir. Zevkli bir konu ile uğraşmadıkça, kolaylıkla bir aktiviteden birkaç dakika içinde sıkılmaya başlamak gözlenir. Organize etmek ve işi tamamlamak veya yeni bir şey öğrenirken konuda odaklanmakta zorlanmak da diğer bir belirtidir. Direkt kendisine konuşulurken dinlemiyor gibi gözükmek. Sıklıkla hayallere dalmak, kolayca zihni bulanmak ve yavaş davranmak ve fark edilir şekilde bilgiyi işleme konusunda yavaş kalmak gözlenir. Çok fazla konuşmak, yerinde oturamamak da aşırı düzeydedir.

DEHB’li çocuklar, oldukça sabırsızdır. Birdenbire uygun olmayan söylemlerde bulunabilir, duygu ve hislerini kısıtlama olmaksızın sergilerler. Sonucu düşünmeden şiddete başvurabilirler.

Eklemek gerekir ki; çocuklar söz konusu olduğunda, hızlı hareket etmek, durmadan konuşmak, dikkati toplayamamak gibi belirtiler, çocuğun normal davranışı da olabilir. Bu durumda, belirtilerden yalnızca birinin veya birkaçının çocukta olması tek başına DEHB tanısı koymak için yeterli değildir. Yukarıdaki belirtilerden bir teşhis konulabilmesi için çocuklarda 6 ya da daha fazla bulgu, 17 yaş sonrası için en az 5 bulgu olması gerekmektedir. Bu noktada gözlem büyük önem taşımaktadır. Ebeveynler başta olmak üzere, öğretmenler, akrabalar gibi çocuğun tüm sosyal çevresinin iyi bir gözlemci olması beklenmektedir. Bazı anne-babalarda her fevri hareket eden çocuğu “hiperaktif” olarak etiketleme eğilimi bulunurken bazı anne-babalarda ise çocuğunu tembel, umursamaz veya ilgisiz olarak görmezden gelebilirler.

Dikkat Eksikliği Tedavisi

Dikkat eksikliği bozukluğu tedavisinde ilk adım, psikoeğitimdir. Uyarıcılar ise yaygın görülen medikal tedavi yöntemidir. Okul çağı öncesi çocuklarda uyarıcı ilaç tedavisi genellikle kullanılmamaktadır. İlaçla tedaviye psikiyatri uzmanı tarafından karar verilir.

DEHB’nda faydası kanıtlanan diğer tedavi yöntemleri:

• Anne-baba ve ailenin bilinçlendirilmesi
• Öğretmenlerin ve okuldaki diğer görevlilerin bilinçlendirilmesi
• Bilişsel davranışçı terapi
• Psikososyal terapi
• Destek grupları

DEHB olan kişi eğer çocuksa çocuk-ergen psikiyatri birimi uzmanı tarafından tanı konulması tavsiye edilmektedir. Bu hastalık hakkında ailenin bilinçlendirilmesi, nasıl bir tedavi izleneceği ve tedavi olunmadığı durumlarda ne gibi sorunlarla karşılaşılacağı hakkında bilgi verilmesidir. Bununla birlikte aile dışındaki sosyal ortamda yer alan bireylerin de tedaviye katkı sağlamaları tedavinin başarı oranını artıracaktır. DEHB muzdarip çocuğun, tedavi amacıyla atacağı tüm olumlu davranışlar fark edilmelidir.

Dikkat Eksikliği İlaçları

DEHB için kullanılacak olan ilaç tedavisinde ilacın dozu uzman tarafından ayarlanmalıdır. DEHB ilaç tedavisi ve psikoterapinin birlikte kullanımıyla paralel olmalıdır. Doktor tarafından önerilecek yyarıcılar, atomoksetin, guanfasin, klonidin, DEHB tedavisi için kullanılan ilaçlar arasında yer almaktadır.

Çocuğunuzda DEHB olduğunu düşünüyorsanız uzman desteği için Ankara psikolog ile dilerseniz telefonla dilerseniz online olarak hemen iletişime geçebilirsiniz. Ayrıca Dehb Testini de sayfamızdan ücretsiz olarak doldurabilirsiniz