Bilişsel Terapi

İnsan psikolojisi ve davranışlarını anlamak amacıyla birçok terapi yöntemi geliştirilmiştir. Bunlardan en eski ve bilinen yöntemlerden biri bilişsel terapi yöntemidir. Terapist ve danışan işbirliğine dayalı bu terapinin, günümüzde bilişsel davranışçı terapi olarak da kullanıldığını görebilirsiniz. Bilişsel terapisi devam eden ya da henüz deneyimleyemeyenler, yazımızda detaylı bilgilere ulaşabilir. Bilişsel terapi ve bilişsel davranışçı terapi nedir, okuduktan sonra ihtiyacınız olup olmadığını netleştirebilirsiniz. Kendiniz için ya da ihtiyaç duyduğunu düşündüğünüz tanıdıklarınız için bilişsel terapi yöntemlerini araştırabilirsiniz.

Bilişsel Terapi Nedir?

Duygu ve davranışların yanı sıra düşüncelerin ön planda olduğu bir terapi yöntemidir. Düşünme biçimlerini oluşturan etkenlerin başında da inançlar, önyargılar ve tutumlar gelir. Bilişsel terapinin kurucularından Beck, Epictetus’un “İnsanları nesneler değil, kapıldıkları fikirler harekete geçirir” sözünden yola çıkar. Danışan kişinin sahip olduğu yanlış düşünce süreçlerini düzeltmek için geçmişte kullandığı problem çözme yöntemlerini uygulamasına yardım eden bir sağduyu terapisi olarak tanımlar. Bilişsel terapi yapılandırılmıştır. İşbirliğine dayanır.

Bilişsel terapi aslında uyum sağlama ile ilgilidir. Hayatta kalma ve üreme üzerine kurulu insan davranışları uyum sağlamak için bir dizi bilişsel süreçlerden geçer. Bilişsel terapinin temel kavramları bilişsel model, şemalar, inançlar, otomatik düşünceler, modlar olarak belirtilir. Bilişsel terapi süresi 10 ya da 20 seans olarak değişebilir. Eğer kişilik bozuklukları gibi bir problem varsa tedavi süresi daha da uzayabilir.

Bilişsel terapinin çocuklarla kullanılması için bilişsel oyun terapisi de bir alternatiftir. 3 yaş üzeri kullanılan bu terapi Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi (BDOT) olarak bilinir. Bilişsel terapi modeli çocukların gelişim çağına göre uyarlanarak uygulanır.

Bilişsel Terapi Yöntemleri

Bilişsel terapinin uygulanmasında izlenen belirli yöntem ve teknikler bulunur. Bu teknikleri şu şekilde inceleyebiliriz:

Sorgulama

Danışanın duygu durumu değiştiğinde, duygulardan yola çıkarak düşünceleri ortaya çıkarmak amacıyla uygulanır. “Şu an aklından ne geçiyor?” sorusu sorulur. Sorular amaçla ilgili olmalıdır. Merak uyandırmalı ve yönlendirmelidir.

Dıştan İçe Doğru İlerleme

Temel amacı inançları belirlemektir. Temel inançla bağlantılı olduğu varsayılan bir düşünce belirlendiğinde uygulanabilir. Bu düşüncenin ne anlama geldiği sorulur. Bununla birlikte sadece otomatik inanç üzerinden soru sormak temel inanca götürmeyebilir.

Düşünceleri Kaydetme

Bu tekniğin amacı otomatik düşüncenin ortaya çıkışını tespit etmektir. Nerede ve ne zaman ortaya çıktığını anlamak hedeflenir. Problem durumla ilgili bilişler ortaya çıktığında uygulanır. Danışan düşüncelerini kaydetmesi için ev ödevi verilir.

Davranışsal Deneyler

Davranışsal denemeler yaparak hatalı bilişlerin değiştirilmesini amaçlar. Alternatif davranışlarla esnetilebilecek hatalı davranışlar olması durumunda kullanılabilir. Danışan hatalı bilişin tersi olan davranışı yapmalıdır. Bu yöntemin faydalı olabilmesi için danışana yapabileceğinden daha ağır ödevler verilmemelidir.

Aktivite Çizelgesi Yapma

Bu tekniğin amacı danışanın herhangi bir sebepten ötürü motivasyonu düşerse günlük bir etkinlik çizelgesi ile kendisine yardımcı olmaktır. Danışanlar depresif olarak tanımlanan semptomlar gösterdiğinde ya da herhangi bir zaman ihtiyaç duyulduğunda uygulanır. Önce danışan, günlük aktivitelerinin kaydını tutar. Daha sonra terapist ile birlikte daha işlevsel olabilecek aktivitelerin planı yapılır. Faydalı olabilmesi için danışana yararlı olabilecek etkinlikler seçilmelidir. Etkinlikler ilgi çekici değilse danışman yapmaktan kaçınabilir.

Aşamalı Görevler Oluşturma

Bu teknikle danışan yapacağı işleri bölerek yapabilir. Hedefler ulaşılabilir hale gelebilir. Bu yüzden bu teknik görevlerin danışan için zor geldiği, imkansız algılandığı zamanlarda yapılabilir. Bu teknikplanlanan hedefe ulaşmak için somut basamaklar oluşturularak yürütülür. Danışan her basamak için ayrı ayrı odaklanır. İlk aşamadaki görevler daha kolay olursa üst basamakların gerçekleştirilmesi daha da kolaylaşır.

Atılganlık Eğitimi

Bu tekniğin amacı oldukça önemlidir. Danışan, başkalarının kişisel ve sosyal sınırlarını aşmadan sahip olduğu kendi haklarını yapıcı bir şekilde koruyabilmeye yönelik becerileri bu teknikle öğrenebilir. Psikolojik danışma sürecinin eylem aşamasına geçildiğinde uygulanabilir. Girişken davranışın sınırları nasıldır ve yararları nedir, bu konuda bilgilendirme yapılır. Örnek olay üzerinden de anlatılabilir. Danışanın baş edebileceği küçük adımlar bu teknikte ilerlemek için faydalıdır. Danışanın gönüllü olması oldukça önemlidir.

Problem Çözme

Bilişsel terapi yöntemlerinde problem çözme aşamasında danışanın çalışmak istediği problem netleştirilir. Alternatif tepkilerin neler olabileceği ve işlevsel olmayan inançlar değerlendirilir. Terapi süresince ne zaman uygulanması gerektiği ile ilgili bir sınır yoktur. Danışan için problem yaşadığı durumlarda neler düşündüğü ve bunu aşmak için neler denediği hazırlanan soruları oluşturur. Problemin gerçekten çözülmesi için danışanın çalışmak istediği konu net anlaşılmalıdır.

Zihinde Canlandırma

Hayal kurma yoluyla otomatik düşünceleri ortaya çıkarmak amacıyla yürütülen bilişsel terapi tekniğidir. Terapi süresince terapist, danışanın otomatik düşüncelerini belirlemede zorlanabilir. Bu durumda zihinde canlandırma yöntemi kullanılır. Danışan, baş etmesi zor olan bir durumu zihninde canlandırır. Bu teknikte problemli duruma bağlı duygular tetiklenir. Bu durumda terapist açığa çıkan duyguları iyi gözlemlemeli ve analiz etmelidir.

Rol Oynama

Danışan için en zor gelen durumlardan biri sosyal durumlarda göstermesi gereken davranışlar hakkında kaygı yaşamasıdır. Rol oynama ile danışana işine yarayacak davranışlarla ilgili prova imkanı tanınır. Danışan kendini zor durumda hissettiği anlarla ilgili canlandırma yapar. Alternatif davranışlar ortaya çıkar. Terapi süresinin eylem aşamalarında bu teknikten yararlanılır. Bu tekniğin uygulanışı ile ilgili danışan yeterli, bilgilendirilmelidir.

Bilişsel Terapi ve Bilişsel Davranışçı Terapisi Arasındaki Farklar Nelerdir?

Bilişsel Davranışçı Terapisi Albert Ellis tarafından kurulmuştur. Albert Ellis’in dayandığı varsayım şudur: Bireyin içinden kendi kendine söylediği düşünceler, onun nasıl hissettiğini ve nasıl davranacağını etkiler. Bu yüzden bilişsel davranış terapisinde iki amaç bulunur. Bunlardan biri kişinin kendisi ile ilgili olumsuz duygu ve düşüncelerini ortaya çıkarmak. İkinci amaç ise olumsuz düşüncelerden kendisini vaz geçirmektir. Çünkü duygusal çöküntü içinde olanlar kendi değerlerini düşürücü bir tutum sergilerler. Buna yönelik Aaron Beck ve meslektaşlarının da Ellis ile benzer yöntemlerle hastalarına bilişsel davranışçı terapiyi uyguladığı paylaşılmaktadır.

Bilişsel terapi ile bilişsel davranışçı terapisi aynı gibi görünse de yöntem olarak birbirinden farklıdır. Bilişsel terapiyi, bilişsel davranışçı terapisinin şemsiyesi altından düşünmek mümkündür. Terapistle geçen süreçten sonra kişinin kendisiyle ilgili olumsuz düşüncesi değişir. Böylelikle kaygı ve davranış sorunu da ortadan kalkar.

Bilişsel davranışçı terapisi, davranışçı psikologların arasında tartışılan bir konudur. Ellis, Beck, Bandura gibi psikologların ortak düşüncesi şudur: Bireyin düşünceleri ve düşünüş tarzı, onun içinde bulunduğu çevreye nasıl tepki vereceğini belirler.

Ankara Bilişsel Terapi

Bilişsel terapi deneyimine ihtiyaç duyanlar için bilişsel terapi Ankara araştırması çok yoğun bir şekilde takip edilmektedir. Bilişsel davranışçı terapi özellikle alanında uzman terapistlerle gerçekleştiğinde faydalı sonuçlar ortaya çıkarır. Psikiyatri uzmanları, psikologlar, psikolojik danışman ve rehberlik uzmanları, sosyal hizmet uzmanları bilişsel davranışçı terapisi eğitimi alabilirler. Ankara bilişsel terapi şeklinde arama yaparak ihtiyacınız olan uzman terapiste ulaşabilirsiniz. Bunun için tıbbipsikoloji.com üzerinden telefonla ya da online hizmet alabilirsiniz.

Bilişsel Terapi Fiyat

Bilişsel terapi ele alınacak durum ve danışana göre seans belirlenerek yürütülür. Bu yüzden bilişsel terapi fiyatları de değişiklik gösterebilir. Bilişsel terapiye nasıl hazırlanmak gerekir ve ne kadar sürer, terapiye başlamadan önce ön araştırma yapabilirsiniz. Bilişsel terapi fiyat konusunda araştırma yaparken terapi merkezleri ve terapistler hakkında da fikir edinebilirsiniz.