Agorafobi Nedir?

Agorafobi kelime anlamı olarak açık yerlerde bulunma korkusu şeklinde tanımlanmaktadır. Agorafobisi olan bir kişi, kendini güvende hissetmediği ortamlar dışında hiç bir yerde bulunmak istemez. Terapi ile hafiflemesi sağlanır. Psikoterapi ve bazen de ilaçla tedavisi sağlanır.

Agorafobi, kişinin güvenli alanı dışındaki ortamlara karşı endişe, korku ve duymasına neden olan bir anksiyete bozukluğudur. Agorafobili bireyler, kaçışın veya kendisine erişilmesinin zor olabileceği durumlarda yoğun korku ve endişe duyarlar. Bununla birlikte, kontrollerini kaybedeceklerine, delireceklerine, kalp krizi geçireceklerine ve hatta öleceklerine dair düşüncelere saplanıp kalırlar. Bu düşüncelere, kendisine hiç kimsenin yardım edemeyeceğine dair inanış eklenince, agorafobili birey evden dahi çıkamaz duruma gelir. Korku ve endişe yaratan durumların veya yerlerin yaygın örnekleri arasında bir bankada veya süpermarket kasasında sıra beklemek, bir tiyatro veya sınıfta uzun bir sıranın ortasında oturmak ve otobüs veya uçak gibi toplu taşıma araçlarını kullanmak yer alır.

Agorafobi Belirtileri

Bir kişide agorafobi olduğuna işaret eden bazı belirtiler varsa, teşhis koymak daha kolay olur. Aşağıdakiler agorafobi belirtileridir.

• Evden tek başına çıkmaya korkmak.
• Kalabalık ortamlarda bulunmak istememek.
• Tünele girmekte, sinema veya tiyatroya gitmekte, kapalı otoparklarda bulunmakta, MR cihazı gibi dar alanlarda bulunmakta zorlanmak.
• Asansör, uçak, otobüs gibi toplu taşıma araçlarından korkmak.
• Kapalı yerlerde bulunduğunda panikleyip, nefes darlığı çekeceğini, bayılacağını, kalp krizi geçireceğini veya bayılacağını düşünüp, istediği zaman o ortamdan çıkamayacağını düşünmek.
• Diğer insanlardan kopuk veya yabancılaşmış hissetmek.
• Belirtilerin 6 aydan daha uzun süredir devam etmesi.

Agorafobi genellikle panik atakla birlikte görülür. Kendilerini güvende hissetmedikleri ortamda bulunan agorafobili birey, aşağıdaki panik atak belirtilerini de gösterebilir:

• Göğüs ağrısı ve hızlı kalp atımı
• Nefes almada güçlük ve boğuluyormuş gibi hissetmek
• Baş dönmesi, mide bulantısı ve kusacak gibi hissetmek
• Kol, bacak ve seste titremek
• Terleme ve sıcak basması
• İshal ve karın ağrısı
• Kol, bacak ya da yüz bölgesinde uyuşma ve karıncalanma

Bu belirtilerden birini ya da bir kaçına sahip olduğunuzu düşünüyorsanız uzman desteği için tibbipsikoloji.com rehberliğini alabilir, dilerseniz telefonla dilerseniz online olarak hemen iletişime geçebilirsiniz.

Agorafobi Nasıl Atlatılır?

Agorafobinin atlatılması için öncelikle kişinin bu anksiyete bozukluğuna sahip olduğunu kabul etmesi gerekir. Kabullenmek, tedavi sürecinin en önemli aşamasını oluşturur. Agorafobiyi atlatmak için pek çok yöntem kullanılabilir. Önemli olan bu sürecin uzman bir sağlık profesyoneli tarafından yönetilmesidir.

İlk olarak kişinin korktuğu, kaygı duyduğu alanın ne olduğunu kavraması ve ‘kademeli’ olarak bu alana kendini maruz bırakması tavsiye edilir. Eğer kişi, denemelerle bunu başarabiliyorsa agorafobi bir anksiyete bozukluğu noktasına gelmeden kendiliğinden düzelmiş olacaktır. Fakat tanı alacak düzeyde olan agorafobi hastalarının psikiyatri veya psikolog başvurusu yapması gerekmektedir. En yaygın olan bilişsel davranışçı terapi yöntemidir. Bu terapi yöntemi ile kişi zihninde bu kaygının kendisine neler kaybettirdiğini, gündelik yaşamını nasıl olumsuz etkilediği ile yüzleşecek ve aşamalı olarak da bu kaygının üstesinden gelebilecektir.

Terapi yöntemi ile ayrıca agorafobili insan hangi durumların bu kaygıyı tetiklediğini, nasıl üstesinden geleceğin ve sosyal ortamda bu kaygıyı nasıl kontrol edeceğini de öğrenmiş olacaktır. Bir diğer terapi ise emdr terapisidir. Emdr terapisi, genellikle travma tedavilerinde kullanılsa da agorafobi gibi anksiyete bozukluklarında da oldukça işlevseldir. Emdr ile kişinin olumsuz düşünceleri ele alınır ve sistemik olarak kişi bu düşünceye karşı duyarsızlaştırılır.

Teknolojinin gelişmesi ile birlikte özellikle son dönemlerde sanal gerçeklik gözlükleri de agorafobi tedavisi için bazı klinik ve merkezlerde uzman terapistler eşliğinde kullanılmaya başlanmıştır. Oldukça olumlu sonuçlar veren sanal gerçeklik gözlüğü ile MR cihazı, yükseklik, asansör gibi kaygı duyulan alanlara yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Birey, sanki o anı yaşıyormuşçasına, o mekandaymışçasına kontrollü bir şekilde bu kaygıdan kurtulması sağlanmaktadır.

Eğer kişi agorafobiden dolayı evden çıkamayacak hale gelmişse, çevrimiçi yöntemlerde kullanılabilir. Özellikle pandemi ile görüntülü konuşmalar ve terapiler anskiyete bozuklukların tedavisi için sıkça kullanılmaya başlanmıştır.

Yoga, pilates ve meditasyon ile birlikte düzenli nefes egzersizleri yapmak bireyin sadece agorafobisini tedavi etmekle kalmaz, daha kaliteli ve sağlıklı bir hayat geçirmesine katkı sağlar. Özellikle kaygı veren ortama girecek olan veya girmek zorunda kalan bireyler, nefes egzersizleri ve düzenli meditasyon ile kaygı ve endişelerinden uzaklaşabilmektedir. Korkulan ortamda verilen tüm tepkilerin zihnin bir yanılgısı olduğunu bilerek bedenin farkına varmak, iyileşme için büyük katkı sağlayacaktır.

Agorafobinin tedavi süreci boyunca kişinin terapistine güveni, verilen egzersizlere düzgün bir şekilde gerçekleştirmesi, alkol ve sigaradan uzak kalması iyileşme sürecini hızlandırmaktadır.

Agorafobi Tedavisi

Agorafobi için bir dizi farklı tedavi seçeneği bulunmakla birlikte genellikle birden çok tedavi yöntemi birlikte kullanılır. Agorafobi tedavisi için kullanılan yöntemler sırasıyla psikoterapi, maruziyet terapisi, ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri olarak karşımıza çıkar.

Psikoterapi

Psikoterapi, psikiyatri uzmanı veya psikologla düzenli konuşma seansları yapılmasıdır. Bu görüşmeler ile hasta, korkuları ve korkularını tetikleyebilecek sorunlar hakkında konuşur. Kısa veya uzun süreli uygulanabilir. Süreç, sağlık profesyoneli tarafından belirlenir. Hasta korku ve endişeleriyle başa çıkmaya başladığında süreç sonlandırılabilir. Bu yöntem, agorafobili bireyin çarpık duygu ve görüşlerini anlaması ve pozitif düşüncelerle değiştirmesine yardımcı olabilir.

Maruziyet Terapisi

Maruziyet ya da maruz kalma terapisi, korkuların üstesinden gelmede fayda sağlayabilir. Bu terapide, bireyin korktuğu şeylerle yavaşça ve kontrollü bir şekilde yüzleşmesi sağlanır. Bu yüzleşme, zaman içerisinde korkuların azalmasına neden olur. Bu terapinin uygulanması için kesinlikle uzman profesyonellerden yardım alınmalıdır.

Agorafobi İlaçları

Agorafobi ilaçları konusu, tamamen psikiyatri uzmanı tarafından belirlenecek bir konudur. Agarafobisi olanlar hangi ilaçları alır, sorusuna yanıt olarak bir liste vermek doğru değildir. Ancak genellikle antidepresanlar ve anksiyolitikler grubunda yer alan anksiyete ilaçları reçete edilmektedir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Yaşam tarzı değişiklikleri, agorafobi için tam bir tedavi sağlamasa da günlük endişe ve kaygıyı azaltmaya yardımcı olur. Bu tür değişikliklerden bazıları şunlar olabilir:

• Her gün ya da haftada en az 3-4 kez düzenli olarak spor yapmak.
• Yoga, pilates veya meditasyon gibi aktivitelerden en azından birini düzenli olarak yaparak zihni rahatlatmak.
• Kepekli tahıllar, mevsim sebzeleri ve yağsız proteinler içeren bir beslenme alışkanlığı geliştirmek.
• Nefes egzersizleri ile yaşanan kaygıyı azaltmak.
• Alkol ve sigaradan uzak durmak.
• Daha paylaşımcı olmak. Yaşanan kaygı ve endişeleri güvendiği insanlarla veya aile üyeleri ile paylaşmak.
• Daha önceden benzer tecrübeler yaşamış kişilerle konuşmak, dertleşmek.

Gaslighting gibi psikolojik tanımlar hakkında bilgi edinmek ya da farklı sorunlara çözüm bulmak üzere bir psikolojik danışmandan destek alabilirsiniz. Benzer şekilde histrionik kişilik bozukluğu gibi ya da agorafobi gibi konularda terapi desteği ile çözüm elde edebilirsiniz. Bu amaçla Tibbipsikoloji.com rehberliğine güvenebilirsiniz.